TESCİLLİ BACANIN TESCİLLİ BİNASI SIR OLDU

ZONGULDAK'ta, 1935'te kurulan ve 1970 yılında ekonomik ömrünü tamamladığı gerekçesiyle yıkılan Üzülmez Kok Fabrikası'nın koruma altına alınan 63 metre uzunluğundaki bacası ve bitişiğindeki bina 10 Aralık 1987 yılında Ankara Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu tarafından koruma altına alındı. Ancak tescilli binanın kaşla göz arasında yıkıldığı ortaya çıktı. Şimdi tescilli binanın kimin talimatıyla ne zaman yıkıldığı merak ediliyor.

Baştarla Mahallesi'ne kurulan Cumhuriyet'in ilk sanayi tesislerinden Üzülmez Kok Fabrikası'nın açılışı, 1935'te dönemin Başbakanı İsmet İnönü tarafından görevlendirilen dönemin Ekonomi Bakanı Celal Bayar yaptı. Benzolden (benzin ve tolüen karışımı bir akaryakıt) yağ çeşitlerine, naftalinden briket kömürüne kadar 32 çeşit ürün üreterek kömür sanayisine hizmet veren fabrika, teknolojik yatırımlar yapılmadığı için ekonomik ömrünü tamamlayarak 1970'te kapatıldı. Bir süre atıl durumda kaldıktan sonra 1988'de yıkılan fabrikanın 63 metre uzunluğundaki bacası ise Karabük Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nca sanayi mirası olarak koruma altına alındı.

Tabiat Varlıkları tarafından koruma altına alınan Kok Fabrikasının bulunduğu alanda Rödavanslı saha olarak işletiliyor. Zonguldak Valiliğinin Üzülmez Kültür Vadisi Projesi alanında kömür çıkarılıyordu. Çevre sakinleri konuyu Valilik, İl Kültür Müdürlüğü ve Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunması üzerine Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Rödövanslı sahada çalışan firmayı uyarıldı. Halen Özdil Durdu Madencilik firmasının hale koruma alanı ve kültür vadisi projesi alanında halen kömür çıkarmasına TTK, İl Kültür Müdürlüğünün göz yumması akıllara durgunluk veriyor. (Cevdet AKGÜN)