Zonguldak Bölge Planlaması
ZONGULDAK (Zonguldak, Bartın, Karabük) BÖLGE PLANLAMASI, ÜLKEDE YAPILAN İLK BÖLGE PLANLAMALARINDAN BİRİYDİ. BÖLGESEL VE KENTSEL OLARAK ZONGULDAK, BİR PLANLAMA HARİKASIYDI.
Ülkenin bütün sorunlarına genel olarak çözüm arayan ve tümünü gözeten “MİLLİ PLAN” çalışmalarını sürdüğü dönemde, “BÖLGE PLANLAMA” konusunun, ülkemiz için hatta bütün dünya için yeni bir kavram sayıldığı yıllardı.
ÖNCE, “ZONGULDAK BÖLGESİ ÖN PLANI” YAPILDI.
Bölgesel anlamda, İlk olarak 1964 YILINDA “ZONGULDAK BÖLGESİ ÖN PLANI” İMAR VE İSKÂN BAKANLIĞI PLANLAMA VE İMAR GENEL MÜDFÜRLÜĞÜ, bölge planlama dairesi tarafından yapılmıştı.
Bölge planlamaları, ele aldıkları bölgelerin (demiri, kömürü ve elektriği ile) özelliklerine, sosyal ve ekonomik gereklerine ve coğrafi şartlarına göre bütün ayrıntılara inen, derinlikleri ve genişlikleriyle uygulama olanakları hazırlayan kesin programlar olarak kabul edilir.
Bölge planlamaları, gittikçe yoğunlaşan şehirleşme akımını düzenlemek, bölge kaynaklarını sürekli ve akılcı işletme yollarını aramak ve sektörler arasındaki eşgüdümü sağlamak ilkelerinden hareketle yurt kalkınmasına etkili ve bilimsel yön vermeyi amaçlamıştı.
İlhan TEKELİ ve ekibinin hazırladığı “ZONGULDAK BÖLGESİ ÖN PLANI” Zonguldak Bölgesinin problemlerini en iyi şekilde belirleyip, yerinde önlerler almak açısından önemliydi.
Kömürün dönüşümü ve metropoliten alandaki gereksinim, çok erken (1970’li) yıllarda görüldü. Kömürün ve kentlerin sorunları inceleyen ENGİN ERKİN ve ekibi, ZONGULDAK METROPOLİTEN ALANI (ZMA) PLANLAMASININ MİMARIYDI.
ZMA, Zonguldak, Kozlu, Kilimli, Çatalağzı planlama yarışmasıyla başladı. Belediye başkanları (Zonguldak Belediye Başkanı HÜSEYİN ÖZTEK, Kozlu Belediye Başkanı Fevzi YAYALAR, Kilimli Belediye Başkanı MEHMET ALACA, Çatalağzı Belediye Başkanı NECATİ YİRMİBEŞOĞLU ile EKİ Müessese Müdürü AHMET BERBEROĞLU) planlamanın –danışma üyeleri olarak – yerelde tam destekle içindeydi.
ZMA Belediyeler Birliği Planlama Örgütü Başuzmanı Y.Mimar Engin Erkin, 9.03.2015. tarihli, “Zonguldak Soruları” başlıklı yazısında; “Başlıkta bir yanlışlık yok, sorun değil soru. Aradan ne çok zaman geçti, Zonguldak’ta aynı sorular soruluyor, önceleri verilen cevaplar çoktan unutulmuş.” Diye söze başlıyor.
Engin Erkin; bu planlama sırasında kömür üretimi, istihdam, arazi mülkiyeti, yerleşim, imar ve tasman gibi konularda çok sayıda yazılı ve çizili doküman ortaya çıkarıldığı halde, bunların arşivlerde kalmış, yayınlanamamış olduğunu üzülerek belirtiyor.
Yukarıdaki beş temel kitapta da görülüyor ki plancılar; Sermaye için değil, rant için değil İNSAN İÇİN, her kesimi düşünen eşit bir ZONGULDAK İÇİN” yola çıkmış.
Ne yazık ki; KAZANAN SOKAK olmuş.
Sonuç olarak, işin uzmanı Engin Erkin de; “Kent mi - kömür mü sorusu bugün artık başka hale dönüştü” diyor. Şimdi bize şu soruyu soruyor; “Kömür üretimi azaldı, kent de azaldı, biz şimdi ne yapalım da kentimizi yaşatalım?”
