Zonguldak yakın çevresinde bulunan mağaraların bir bölümü, Üst Karbonifer (Namuriyen- Westfaliyen, 330-300 milyon yıl) yaşlı kömürlü formasyonların tabanında bulunan Yılanlı Formasyonu (Vizeeen, 347-330 milyon yıl) içinde ve bir bölümü de Üst Karbonifer yaşlı kömürlü formasyonların tavanında diskordanslı (jeolojik olarak kayıp dönem) olarak bulunan Zonguldak Formasyonu (Barremiyen, 129-125 milyon yıl) ve Kapuz Formasyonu (Apsiyen, 125-113 milyon yıl) içinde gelişmişlerdir. Burada verilen zaman aralıkları; mağaraların yaşı değil, içinde oluştuğu kayaçların yaşını yani hangi zaman diliminde oluştuğunu açıklanmıştır. 
Zonguldak Bölgesindeki Mağaralar, kıta hareketleri sonucu Anadolu’nun güncel konumunu ve iklim özelliklerini kazanmasından sonra Pliyosen (5-2 Milyon yıl) döneminden itibaren oluşmaya başlamıştır. 
Buna karşın; ocaklarda kömür damarlarını sınırlayan killer içerisinde bulunacak bir yaprak fosiline dokunmak, adeta zamanda bir yolculuk yaparak günümüzden 330-300 milyon yıl önceki bir zaman aralığında yaşayan bitkinin taşlaşmış haline dokunmak anlamına gelir.
 
Kömürlü Formasyonların Tabanında Bulunan Yılanlı Formasyonu (Vizeen, 347-330 milyon yıl) İçinde Gelişen Mağaralar;
Cimşir Çukurları
Çayırköy Mağarası
Dazdağı Düdeni (Düden; farklı çap ve derinliklerde kapalı çukur, doğal kuyu)

Sofular Mağarası
Gökgöl Mağarası
Erçek Mağarası
İhsaniye Mağaraları
Kömürlü Formasyonların Tavanında Bulunan Zonguldak ve Kapuz Formasyonu İçinde Gelişen Mağaralar
 
Zonguldak Formasyonu (Barremiyen, 129-125 milyon yıl) İçinde Gelişen Mağaralar
Ayiçi I Düdeni
Ayiçi II Düdeni
Kızılelma Mağarası
Cemaltepe Düdeni
Kuyutarla I Mağarası
Kuyutarla II Mağarası
Tulumba Mağarası
Ilıksu Mağarası
 
Kapuz Formasyonu (Apsiyen, 125-113 milyon yıl) İçinde Gelişen Mağaralar
Cumayanı Mağarası
Esenli Düdeni
Kırımsa Düdeni
İnağzı Mağarası

KAYNAK: Ali Baltaş