Manda Sütü ve Manda Yoğurdu Hakkında
Manda yoğurdu, tükenmeye yüz tutmuş bir doğal servet. Dünya üzerinde yabani mandaların neslinin tükendiği yetmezmiş gibi artık üretiminin revaçta olmamasından dolayı evcil mandalarında soyu tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Ülkemizde yaşaya Manda, Asya Mandası olup ülkemizde camış ya da camız, dombay, olarak bilinen bir hayvan. Eski tarihlerde yoğun bir şekilde yetiştirilirmiş ancak günümüzde besi hayvancılığının yaygınlaşması, su içinde yaşaması gereken bu hayvan için sonun başlangıcı olmuştur. Mandaların ter bezleri diğer sığırlara göre zayıf olduğundan sıcaklarda ve sıcak yerlerde su onlar için hayati bir ortam. Dünya üzerinde ırmak mandaları ve bataklık mandaları olmak üzere iki çeşit manda türü var. Mandalar, diğer evcil sığır türlerine göre bakımı daha zor, yetiştirilmesi daha zahmetli bir hayvan. Ülkemizde yaşayana manda türü, Anadolu buffalo olarak da biliniyor.
Gelelim manda yoğurdu ve manda sütüne; piyasada hakikisini alacağınız manda sütü ve manda yoğurdu bilinen inek, koyun ve keçi ürünlerine kıyasla iki kat fazla kalsiyum ve protein içeriyor. Peki manda sütü ve manda yoğurdu niye bu kadar zengin? Çünkü mandalar sulak yerlerde sürekli otlamaları gereken hayvanlardır. Yani doğal ortam şarttır. Haliyle doğal ortamda koşan, zıplayan ve tamamen doğal bitkiler ile beslenen bir hayvanın ürünlerinin doğal ve daha fazla faydalı besin öğesine sahip olması kaçınılmazdır.
Peki Manda yoğurdu Zonguldak yöresinden başka nerede bulunur? Bunu sizler için araştırdık. İstanbul’da yaşayanlar için Manda; bizim tespitlerimize göre Kağıthane, Eyüp ve Çatalca üçgeninde göletlerin ve suyun bol olduğu bu alanlarda yetişiyor ve bu ilçelerde manda yoğurdu satan çiftlikler veya iş yerleri bulmak mümkün. Bunun dışında Ankara’da Manda Yoğurdunun alınabileceği en güvenilir yer Atatürk Orman Çiftliği diyebiliriz. Samsun Bafra yöresi Türkiye’de en fazla manda sütü üretimi yapılan yerdir. Bunun dışında; Sinop, Amasya, Çorum, Afyon, Balıkesir, Sivas, Muş ve Diyarbakır illerinde manda yetiştiriciliği hala var olduğundan manda yoğurdu ve manda ürünleri bulabilirsiniz. Manda sütü, tıpkı inek ve keçi sütü gibi peynir, kaymak, tereyağı yapımında kullanılır. Son yıllarda manda ürünlerinin organik olması sebebiyle özellikle manda tereyağı ve manda peynirinde talep patlaması yaşanmıştır. Ayrıca dipnot olarak, dünyaca ünlü İtalyan Mozzarella peyniri manda sütünden yapılmaktadır.
Manda Sütü ve Manda Yoğurdu Faydaları
Manda sütü diğer sütlere nazaran % 60 daha fazla kalsiyum, % 40 daha fazla protein içerir ve kolesterol oranı daha düşüktür. Ayrıca manda sütü ve ürünlerinde E vitamini ve A vitaminine dönüşen öncü maddeler daha fazladır. Manda sütü ve ürünleri diğer hayvan ürünlerine nazaran daha beyazdır. Bu sebeple özel kahve üreticileri krema olarak manda sütünü tercih etmektedirler. Manda Sütü Kalorisi: 100 gram tam yağlı manda sütü 97 kalori civarındadır. Manda yoğurdu doğal bir antibiyotiktir ve manda yoğurdu içinde çok yüksek miktarda B12 vitamini bulunmaktadır. Bu ise et yiyemeyenler için manda yoğurdunu mükemmel bir alternatif yapmaktadır. Doğal antioksidan kaynağı öncüsü olan alfa tokoferol ve peroksidaz aktivitesinin diğer sütlere oranla 3-4 kat fazla oluşu manda sütününün kanser ve kalp hastalıklarına karşı faydalı olduğunu düşündürtmektedir. Ayrıca içerisindeki karoten miktarı oldukça yüksektir. Karoten miktarının yüksek oluşu bu sütü ve bu sütten yapılan manda yoğurdu ve manda peyniri gibi ürünlerin daha beyaz olmasını sağlar. Tabi sadece beyaz olmasını da sağlamıyor. Manda sütü içerisindeki karotenin A vitaminine dönüşümü daha yüksektir. Bu da bu sütü değerli kılmaktadır. Hatta özel kahve üreticileri kremalarında beyaz özelliğinden dolayı bu sütü tercih etmektedirler.
Manda Yoğurdu ve Manda Sütü Fiyatı Ne Kadardır?
Manda yoğurdu ulaşım imkanlarına göre fiyatı değişmekte olup, bir kilogram manda yoğurdu 15 TL ile 25 TL arasında değişen fiyatlarla satılabilmektedir.
Manda Sütü Fiyatı; Manda Sütü fiyatı yine yerine göre 7,5 TL ile 15-25 TL arasında değişmektedir.
Manda Tereyağı Fiyatı ise yarım kilo şeklinde 25 ila 35 TL arasında satılabilmektedir.
Manda Eti: Manda eti yine diğer sığırlara nazaran daha az kolesterol ve daha fazla mineral ve protein içerdiği söylenmektedir.
Malak Nedir? Malak Manda yavrusu anlamına gelip, değerli ve lezzetli ete sahip bir canlıdır. Dünyada en fazla manda eti tüketimi Filipinler’de olup ülke et ihtiyacının 2/3’ü manda etinden sağlanmaktadır.
Kaynak: Organik yaşam Felsefesi
Manda Yoğurdunun özellikleri
• Manda yoğurdunda B12 vitamini oldukça yüksek orandadır.
• Mineral açısından oldukça zengindir. Demir, kalsiyum ve fosfor diğer sütlere oranla daha fazladır.
• Protein bakımından zengindir.
• Antioksidan kaynağıdır, E vitamini barındırır.
• Kanser ve kalp hastalıklarına karşı faydalıdır.
• Vitamin ve protein deposudur.
• Yağ oranı fazla olsa da kolesterol oranı diğer sütlere göre 3,14 mg/g daha azdır.
• Kemik erimesine yavaşlatır ve önlenmesine yardımcı olur.
• Besleyici ve tok tutar.
• Manda sütü çocuk gelişimine yardımcı olur.
• Mide problemlerinin azalmasına yardımcı olur.
• Manda sütünden yapılan yoğurt doğal antibiyotik değerindedir.
• Yaşlanmayı geciktirmeye yardımcı olur.
• Kilo vermeye yardımcı olur.
• Uyku uyumaya yardım eder.
• Laktoz oranı daha düşüktür, laktoz alerjisi olan kişilerde alternatiftir.
• Faydaları bakımından anne sütüne benzer, bebek ve çocuklar için faydalı bir süttür.
• Afrodizyak etkisine sahiptir.
• Bağışıklık sistemini güçlendirir.
Manda Yoğurdunun Faydaları
• Manda sütü İçeriğindeki protein ve kalsiyum oranı diğer sütlere göre iki kat daha fazladır.
• Manda sütü Kolesterol hastaları için alternatiftir.
• Manda yoğurdu içeriğinde bulunan A ve E vitaminleri sayesinde vücuda dışarıdan giren bakteri ve virüslere karşı korumaya yardımcı olur.
• Hazımsızlık sorunlarına karşı etkilidir.
• Demir ve kalsiyum açısından oldukça zengindir.
• Soğuk algınlığı, nezle ve gribe karşı etkilidir.
• İçeriğindeki madde ve bileşenler nedeniyle kanser oluşumu engeller.
• Bağışıklık sistemini güçlendirir.
• Alerjik hastalıklara karşı vücudun korunmasına yardımcı olur.
• Manda sütü yoğurdu vücudun zinde kalmasına yardım eder.
• Kalın bağırsakta oluşabilecek problemlere karşı vücudu korunmasına yardımcı olur.
• Sindirim sistemini çalışmasını kolaylaştırır.
• Çocukların ve yaşlıların bu yoğurdu tüketmesi çok faydalıdır.
• İçeriğindeki maddeler vücudu besler.
MANDA YOĞURDU NASIL YAPILIR?
Manda sütünü delikli karıştıralım ve düşük ateşte kaynatalım. Kaynatılan ve uygun kıvama geldiğinde parmağımızla ılıma derecesine gelene kadar kontrol edelim. Bir litre süt için bir tatlı kaşığı yoğurt ekleyelim. Yoğurdu ekledikten sonra karıştıralım ve kapağını kapatalım.
Saklama kapınızı oda sıcaklığında ve olduğu yerde 3-4 saat bekletelim. Saklama kabınız cam ise bu süre biraz daha uzayabilir. Bekletilen yoğurdu daha sonra buzdolabına koyalım. 24 saat sonra hazır olan yoğurdu tüketebilirsiniz. Manda sütü yoğurdu buzdolabında 8-9 gün dayanmaktadır. Bu sürelerden fazla duran yoğurtta küflenme ve ekşime olabilir.
(Kaynak: Droloji.com)
MANDA KAYMAĞI VE FAYDALARI
Yoğurt için mayalanan sütün üst kısmının kabuk bağlaması veya sütün uzun süre kaynatılıp dolapta dinlendirilmesi ile elde edilen süt ürünüdür.Kaymak özellikle cildi güzelleştirmesi yanı sıra bir çok faydası vardır.Kaymağın faydaları;
– Kaymak şeker ile tüketilirse sesi güzelleştirir
– Kaymak bal ile karıştırılıp cilde sürülürse cildi güzelleştirir
– Yılan sokmalarında kaymak faydalıdır
– Kaymak boğaz sağlığı ve sertliğine için faydalıdır
– Vücut şişkinliğini alır
– Kaymak yaralara sürülünce iltihabını alır
– Bal kaymak karışımı idrar söktürür, böbrek ve mesane kumlarına iyi gelir
Manda Kaymağının aslında diğer kaymaklardan farkı yoktur fakat şu zamanda marketlerden doğal kaymak alamazsınız. Manda Kaymağını ise sadece köylerden ve özel satıcılar dan alabilirsiniz haliyle doğaldır.
Yağ oranı yüksek olacağı için kaymağın her türlüsü oranında tüketmekte fayda var. Manda Kaymağını insanın yedikçe yiyesi geliyor onun için kendinize hakim olmanız gerekebilir.
Özellikle has balınız varsa ekmek üzerinde manda kaymağı ve bal ikilisinin lezzetini çok az şey yakalar bu dünyada.
Sadece özel üretim olarak bulabileceğiniz manda kaymağının ciddi emek isteyen bir üretim süreci vardır. Fiyat olarak ise ucuz olmamakla birlikte öyle aman aman pahalıda değildir. Manda Kaymağını İstanbul da üreten özel üreticiler mevcut kaymağın nasıl yapıldığını ve fiyatını bu siteler veya kişilerden öğrenebilirsiniz.
(Kaynak: vandangelsin.com)
Derleyen : Şebnem Saka
