Celal Abi'nin Ölümü

Şerafettin Üstünkol

04.04.2016 - 22:39 Yayınlanma

11.05.2023 - 14:48 Güncelleme

Hayatta herkesin kendisine örnek aldığı ve benzemek istediği bir rol modeli, bir idolü vardır. Celal Abi'de benim idolümdü.

Benim Celal Abi dediğim Celal Kurtuluş uzun boylu, sarışın, mavi gözlü ve oldukça yakışıklı ve karizmatik bir adamdı. Ama benim onu idol seçmem bu fiziki özellikleri ile ilgili değildi. Beni ona hayran bırakan onun kişiliği idi. Son derece geniş kültürü, esprili ve renkli kişiliği, mertliği ve şairliği beni çok etkilemişti. Kendisi ile çok iyi anlaştığımız için beni de çok severdi.

İki sene önce öldüğünde 76 yaşında idi ama hala delikanlı gibiydi.

Size Celal Kurtuluş'u daha yakından tanıtmak isterim.

Rize'nin Çamlıhemşin ilçesinde doğmuştur. İstanbul Teknik Üniversitesinden (İTÜ) Yüksek maden mühendisi olarak mezun olduktan sonra devlet sektöründe çeşitli görevlerde bulunmuştur. En son yaptığı görevler İskenderun Demir Çelik Fabrikaları (İSDEMİR) genel müdürlüğü, ve 1980'li yıllarda 7 sene süreyle yapmış olduğu ERDEMİR yönetim kurulu başkanlığıdır.

Celal Abi'nin görkemli iş hayatını ifade edebilmek için; onun İSDEMİR genel müdürü iken makamına tahsisli özel uçağının olduğunu belirtmeliyim. Hatta aynı zamanda çok çapkın olan Celal Abi uçağın hostesinin de çok güzel olduğunu söylerdi.

Esprili kişiliğine örnek olarak da anlattığı anekdotlardan birini aktarayım: Hikaye baş mühendis olarak Seydişehir'de çalıştığı yıllarda, bir arazi çalışması sırasında geçiyor. Bulundukları yere yakın bir ağacın dalına bir kuş konuyor. O sırada yanında bulunan ve o yöreden olan bir işçi çavuşu Celal Abi'ye, ''Beyim, görüyor musun; ne kadar güzel bir guş!'' diyor. Celal Abi'de, ''Guş değil, kuş'' deyince; çavuş şöyle diyor; ''Beyim, elbette siz daha iyi bilirsiniz. Muhakkak dediğiniz doğrudur. Ama ne kadar da guşa benziyor!''

Celal Abi arkadaşları ile kağıt oyunları oynamayı da çok severdi. En çok da benimle bezik oynamayı severdi. Bezik oynarken bazen rakı ile peynirini bazen de viskisi ile çerezini yanından eksik etmezdi. Büyük bir zevkle içkisini yudumlarken sevdiği şiirlerden mısralar okurdu. Bayağı da güzel okurdu. Bu yüzden sık sık ona şiir okuturdum. Özellikle, bizim M.Ç.Lisesi'nde edebiyat öğretmenliği de yapmış olan büyük şair Behçet Necatigil'in ''Gizli Sevda'' şiirini sık sık okuturdum. Hani şu;

''Hani bir sevgilin vardı

Yedi sekiz sene önce,

Dün yolda gördüm

Sevindi beni görünce''

dizeleri ile başlayan, ve;

Mesutmuş, kocasını seviyormuş

Kendilerininmiş evleri..

Bir suçlu gibi ezik,

Sana selam söyledi''

dizeleri ile biten şiir.

Nedense bu şiiri ikimizde çok severdik. Celal Abi bu şiirin son iki mısrasına ''mısra-ı berceste'' derdi. Şiirin akılda kalan ve en güzel dizesi demekmiş. Gerçekten de bu şiirde de öyle değil mi? Özellikle, sonradan kaderin yollarını ayırdığı ve başkaları ile evlenen liseli aşıklar; size soruyorum!

Böylesine değerli ve renkli bir kişiliği olan Celal Kurtuluş maalesef trajik bir şekilde öldü. Hem de benim karşımda bezik oynarken! Zaten çok sevdiğim bir kişinin birde benim karşımda ölmesi ve bunu saniye saniye izlemek zorunda kalmam beni hem çok üzmüş hem de çok etkilemiştir.

TTK'da uzun yıllar çalışmam ve yöneticilik yapmam nedeniyle, iş kazalarında ölen çok insanlar gördüm. Elbetteki çok üzüldüklerim oldu. Ama bunların ölümlerini Celal Abi'ninki gibi saniye saniye izlemek durumum olmamıştı. Bir insanın, hele de çok sevdiğiniz bir insanın ölümünü böylesine çaresizce izlemek gerçekten çok acı verici bir durum. Bunu ancak benim gibi yaşayan biri bilebilir.

Bir gün yine Celal Abi ile İTÜ'lülerin Büklüm Sokaktaki lokali İTÜ Evi'nde bezik oynuyorduk. Celal Abi her zamanki gibi keyifle oynuyor ve içkisini zevkle yudumluyordu. Epeyce uzun bir süre oynadıktan sonra, artık son elleri oynayıp kalkalım dedik. Zaten o sırada Fenerbahçe-Galatasaray maçı da başlamak üzere idi.

Bir ara Celal Abi elindeki kağıtları masaya bırakarak arkasına yaslandı. Ara sıra dinlenmek için böyle yapardı. Ben yine öyle yaptığını düşünerek beş on saniye bekledim. O sırada gözlerini sabit bir şekilde bana doğru dikmiş öylece bakıyordu. Bakması uzayınca ikaz ettim; ''Celal Abi, niye bekliyorsun, oynasana!'' dedim. Ama o hiç tepki vermedi; sabit bakışlarla bana bakmaya devam etti.

İşte o zaman acaba kalp krizi mi geçiriyor diye şüphelendim. Ayağa kalkarak yanına gittim ve omuzlarından tutup hafifçe sarstım. Bu gibi durumlarda neler yapılması gerektiğini pek bilmiyordum ama kriz geçirenin öksürmesinde fayda olduğu aklımda kalmıştı. Bu yüzden ''Abi öksür!'' dedim. Öksürmeye çalıştı ama sadece çok hafif bir ''öhö'' sesi çıkarabildi. Bu sırada sağ elini de gömleğinin sol yakasındaki cebine doğru uzatmak ister gibi bir hareket yaptı ama başaramadı, eli geri düştü. Ben herhalde gömlek cebinde ilacı vardı düşüncesi ile elimi gömlek cebine sokmaya çalıştımsa da panikten başaramadım.

Tüm bunlar yaşanırken oradaki insanlar maç seyretmeye hazırlanıyorlar ve olayın ciddiyetini fark etmiyorlardı..Ancak ben ''Celal Abi kalp krizi geçiriyor; ilk yardım bilen var mı?'', ve bir yandan da ''çabuk ambulans çağırın!'' diye bağırmaya başladığım zaman ilgilenmeye başladılar.

Ambulansı beklerken Celal Abi önce başını hafifçe arkaya attı. Sonra gözleri kaydı,ağzını açtı ve dudağının kenarından bir kaç damla duru su aktı.

Bunun her şeyin sonu olduğunu ilk yardım geldiği zaman anladık. Zira bunlar Celal Abi'nin ölümünün tescili imiş! İlk yardım ekibi yapacak bir şey olmadığını bile bile Celal Abi'yi hastaneye götürdü ama sonuç değişmedi.

Tabii ki Celal Abi'nin ölümü beni çok sarsmıştı. Bunu fark eden eşim; ''Celal Bey seni çok severdi. Bezik oynamayı da çok severdi. Bak, seninle bezik oynarken öldü. Ayrıca, hiç çekmeden ve hiç kimseye de çektirmeden gitti.'' diye beni teselli etmeye çalışmıştı.

Değerli okuyucular, ben bu yazıyı sırf Celal Abi'yi anmak için yazmadım. Ayrıca, kalp krizi geçiren bir insanın saniye saniye neler yaşadığını anlatmak; ve ilk yardımın ne kadar önemli ve hayati olduğunu vurgulamak da istedim. Zira biliyorum ki; biz Türk milleti olarak sağlık konusunda yeterli duyarlılığa ve eğitime sahip değiliz. Ancak başımıza bir şey geldiğinde bunun değerini anlayabiliyoruz. Ama o zaman da iş işten geçmiş olabiliyor.

Nitekim, Celal Abi olayında ben veya oradakilerden herhangi biri bu konuda bilgili ve eğitimli olsa idi Celal Abi muhtemelen kurtarılabilirdi. Zira kalp krizi geçiren insana ilk on saniyede müdahale edildiğinde hayatının kurtarılabileceğini artık biliyoruz.

Basit ilk yardım kurallarının bile ne derece önemli ve hayati olduğunun bilincine varabilirsek; yarın Allah korusun, bir şey olduğunda sevdiklerimizin hayatını da kurtarabileceğimizi unutmayalım!

Şerafettin Üstünkol

Önceki Sonraki

Şerafettin Üstünkol

Ben Amerikan western filmlerini çok severim. Buldum mu da kaçırmam. Yıllar önce televizyonda yine böyle bir western film seyrederken aklıma birden Zonguldaklılar geldi. Western film ile Zonguldaklılar'ın ne alakası var diyeceksiniz. O zaman anlatayım. Filmde geleneksel olarak yine Beyazlarla Kızılderililer savaşıyor ve her zamanki gibi Beyazlar galip geliyor. Sonuçta Beyazlar Kızılderilileri kendi topraklarından koparıp ormanın iç kısımlarına doğru sürüyorlar. Artık burada yaşamalarını istiyorlar. Ama Kızılderililer burada yaşamak istemiyorlar; burada yaşamakla ölümü eşdeğer görüyorlar. Zira burada Kızılderililerin tek geçim kaynağı olan av hayvanları yok. Avcılıktan başka hiç bir şey bilmeyen Kızılderililer için ise bu ölüm demek. Peki ne yapıyorlar? ''Yüce Manitu bizi ölüme mahkum etti!'' diye, ormanın içindeki yemyeşil vadide, akan derenin kenarındaki çimenlere uzanıp ölümü bekliyorlar! Görüldüğü gibi, Kızılderililer'in yeni yurtlarında orman var; su var; yemyeşil vadiler var. Ama av yok diye Kızılderililer kendilerini ölüme hazırlıyorlar. Yani varlık içinde yokluk ve ölüm! Gelelim şimdi bu filmi seyrederken neden aklıma Zonguldaklılar geldi sorusuna: Kızılderilier için avcılık ne ise Zonguldaklılar için de kömürcülük o olduğu için! Yani her iki tarafında tek bildiği bunlar. Başka bir şey yapmak akıllarına gelmediği için varlık içinde yokluk çekiyorlar. Sanki Zonguldak'ta kömürcülük biterse Zonguldak da bitecek korkusu sarmış Zonguldak halkını.Özellikle rödevanslı işletmecilerin üretimlerini durdurması veya azaltması nedeniyle bu korku daha da artmış durumda. Adeta Zonguldak'tan kaçan kaçana! Tabii ki kömür işletmeciliği artık Zonguldak'ı doyurmayacak. O zaman Zonguldak halkı Kızılderililer gibi ölümü mü bekleyecek veya şehri terk mi edecek? Sanki Türkiye'deki veya dünyadaki diğer şehirler kömürden mi geçiniyor? Filmdeki Kızılderililer gibi Zonguldaklılar'ın da yemyeşil ormanları, akarsuları ve verimli toprakları var. Onlardan faydalanmayı neden öğrenmiyoruz? Örneğin,benim köyümün de içinde bulunduğu Çaycuma'yı ele alalım. Ben dünyanın birçok yerini gezdim; Çaycuma gibisi zor bulunur. Neden mi? Çaycuma'nın denizi var; nehiri var; yemyeşil ormanları ve vadileri var; karayolu var; tren yolu var; hava yolu var ve hatta deniz yolu bile var. Filyos Çay'ı denizden 66 km. içerilere kadar girildiğinde sadece 33 m. kot farkı yapıyor. Bu ne demek? Bu çay kanal içine alınırsa en azından küçük gemiler 66 km. içerilere kadar girebilir demek. Bu da dünyanın en ucuz taşımacılık sistemi olan deniz taşımacılığının avantajına sahip olmak demektir. Ayrıca, bu Çay'ın kanal içine alınması ile kazanılacak çok verimli araziler bir kaç tane Zonguldak'ı besleyebilir. Şimdi görüyorsunuz, tanrı Çaycumalılar'a birçok olanaklar ihsan etmiş; bu durumda Çaycumalılar Kızılderililer gibi Filyos Çayı'nın kenarında yatıp ölümü mü bekleyecekler? Yoksa kafalarını kullanıp, özellikle sanayileşmek için, bu nimetlerden yararlanacaklar mı? Yine, bildiğim için, yine Çaycuma'dan bir örnek ve bir öneri: Daha önce de Çaycuma köylerindeki tarlalar bölük börçük ve dağınık durumda idi ama nüfusun artması ve tarla ve bahçelerin çocuklar arasında bölünmesi ile bu dağınıklıklar ve küçülmeler tabiatiyle daha da arttı. Küçülen araziler artık aileleri doyuramadığı için köylüler tarımı bırakıp başka geçim yolları aradılar; kimisi de göç etti.. Köylülerle konuştuğumda arazilerinin işlenmesinin ekonomik olmadığını ve bu yüzden de boş bıraktıklarını söylediler. Tabii haklılar. Bir kaç parça tarla için tarım makinaları almak, bunları fenni bir biçimde sulamak, gübrelemek ve ilaçlamak ekonomik olabilir mi? O halde ne yapmak lazım? Tabii ki toprak reformu! Örneğin, önce tarlalar ve bahçeler birleştirilerek çiftlikler haline getirilebilir. Sonra da bu çiftlikler köylülerin kuracağı kooperatifler veya çiftliği kiralayacak müteşebbisler tarafından işletilebilir. Böylece modern tarım makinaları ve araçları kullanılabileceğinden, büyük çaplı ve ekonomik tarım yapma imkanları da doğacaktır. Sonuçta elde edilecek kar da herkesin toprağı oranında pay edilebilir. Zonguldak için başka bir örnek: Zonguldak turizm için cazibe merkezi haline getirilebilir. Deniziyle, harika doğasıyla, eşsiz mağaraları gibi zenginlikleri ile bu mümkündür. Halkımız, özellikle yaz tatillerinde genellikle batıya veya güneye gitmektedir. Yani, Aziz Nesin'i haklı çıkartmak istercesine sıcaktan kaçmak için daha sıcak yerlere gitmeye mecbur kalmaktadır. Halbuki, eğer Zonguldak'ta turizmin alt yapısı oluşturulsa, entegre turizm tesisleri ve kompleksleri kurulsa; iyi bir tanıtımla, özellikle Ankara'nın ve İstanbul'un Zonguldak'ı tercih edeceğine ben şahsen inanıyorum. Sadece olağanüstü harika olan günbatımını seyretmek için bile birçok insan Zonguldak'a gelebilir. Amasra örneğini görmüyor muyuz? İnsanlar sadece balık yemek ve doğayı seyretmek için bile bu küçük kasabaya akın akın geliyorlar. Yani Zonguldak'ın balığı ve doğası Amasra'nınkinden aşağı mı? Tam tersine daha da güzel! Sadece reklam eksik! Turizm deyince aklıma geldi: Ben TTK'da genel müdür yardımcısı iken bir daire başkanımızı (Mesut Öztürk) Japonya'ya görevli göndermiştik. Dönüşünde, neler gördüğünü anlatmasını istediğimde, bana şu ilginç bilgiyi vermişti: Japonlar kömür ocaklarını kapattıkları bir şehri ayakta tutmak için, terk ettikleri yeraltı kömür ocaklarını turizm tesislerine çevirmişler. Yerin altına müzeler, eğlence yerleri ve alış veriş merkezleri tesis ederek eski ocakları cazip bir turizm merkezi haline getirmişler. Zonguldak'ta da kapatılan bir çok ocak var, ve bu gidişle daha da olacak! O halde aynı uygulama Zonguldak'ta neden olmasın? Kısaca; Zonguldak'ta un var; şeker var; yağ var ama helva yapacak bilgi ve usta lazım! Zonguldak'ın kalkınması ve geleceği ile ilgili projeler daha da çoğaltılabilir. Örneğin, Zonguldak seracılık, mandıracılık veya arıcılık gibi konularda biçilmiş kaftandır. Ayrıca bu projeleri yapıp uygulamak zorundayız da. Zira bu şehri sadece kömüre bağımlılıktan kurtarmanın zamanı geldi de geçiyor bile. Ama bir sorun var: Projeleri yapmakla bu iş bitmiyor; esas iş bu projeleri gerçekleştirmekte. Bunun için, özellikle devlet desteği gereken büyük projeler için, siyasi otoriteye ihtiyaç var. Bu otorite Ankara'da ve bu otoriteyi harekete geçirecek güçlü bir lobi gerekiyor.. Ama ne yazık ki Zonguldak'ın Ankara'da böyle bir lobisi yok; hatta hiç yok! Uzun zamandır Ankara'da bulunduğum ve devletin işleyişini yakından gördüğüm için ben bunu, yani Zonguldak'ın Ankara'da güçlü bir lobisi olması gerektiğini; aksi takdirde Türkiye pastasından pay alamayacağını, yıllardır söyleyip duruyorum. Ama Zonguldaklılar Ankara'ya yaptırım gücü hiç olmayan 3-5 milletvekili göndermekle bu işin olacağını sanma yanlışını ısrarla sürdürüyorlar. Bir Filyos Projesi var. Her nasılsa zamanında yapılmış. Ama yıllardır hayata geçirilemiyor. Bu konu her seçimde siyasi malzeme yapılıyor ve siyasetçilerden hep aynı hikayeyi dinleyip duruyoruz. Sonra da seçimden sonra unutulup gidiyor; ta ki bir dahaki seçime kadar! Bu konu bende şu fıkrayı çağrıştırıyor: Yaşlı avukat, oğlu hukuk fakültesini bitirip avukat olunca karşısına alıyor ve şöyle diyor: ''Oğlum, ben artık yoruldum. Kendimi emekliye ayırmak istiyorum. Nasılsa sen de avukat çıktın. Gel bu büroyu ve elimdeki dosyaları sana devredeyim; bundan sonra bu işleri sen yürüt.'' Oğlan'da ''Peki baba'' deyip büroyu ve işleri devralıyor. Aradan birkaç ay geçtikten sonra baba avukat oğlunu ziyarete gidiyor ve ''İşler nasıl gidiyor?'' diye soruyor. Oğlan'da ''Baba, işler çok iyi. Bak senin 15 senede bitiremediğin davayı bile bitirip dosyasını kapattım.'' deyince baba zıplıyor. ''Oğlum sen ne yaptın? Ben o dosya ile 15 senedir evi geçindirdim. Seni ve kardeşini okuttum. Böyle bir dava bitirilir mi?'' diye oğluna çıkışıyor. Bizim Filyos Projesi de avukatın dosyası gibi. Politikacılarımız yıllardır kullanıyor. Bakalım kaç seçim daha idare edip Zonguldaklılar'ı oyalayacaklar. Halkımızda bu sabır ve kuzu uysallığı varken herhalde uzun zaman daha bu böyle gidecek! Projenin gerçekleşmesini görmek bizim nesile nasip olmayacak gibi; inşallah bizden sonrakiler görür! SON SÖZ: Kabahati Manitu'da bulmayalım; aklımızı kullanalım!.. ŞERAFETTİN ÜSTÜNKOL

Yazarın Diğer Yazıları