Zonguldak

AKYARLAR İSMİ NEREDEN GELİYOR?

Jeoloji Yüksek Mühendisi Ali Baltaş, Akyar isminin nereden geldiğini kaleme aldı.

Abone Ol

İşte o yazı:

Zonguldak’ın isminin nereden geldiği konusu kesin olarak bilinemediğinden bu konuda değerlendirme yapanlar kendilerine daha yakın buldukları teoriyi kabul ederek açıklamaya çalışırlar. Bu değerlendirmenin bir benzeri Bodrum Yarımadasının batı ucunda yer alan Akyarlar bölgesinin isminin nerden geldiği konusunda da yaşanmaktadır.

Bodrum ilçesine bağlı bir mahalle olan Akyarlar, tarihsel olarak Karya Bölgesi’nin bir parçasıdır. Bodrum Yarımadası, Karyalılar tarafından yerleşim yeri olarak kullanılmış, özellikle kıyı bölgelerinde balıkçılık ve deniz ticareti yapılmıştır. Akyarlar’ın yakınlarında, antik dönemde Termera gibi yerleşimlerin varlığı bilinmektedir. Bodrum Yarımadası, Roma ve Bizans dönemlerinde de stratejik bir öneme sahip olmuştur.        Türklerin bölgeye gelmesiyle, özellikle 14. yüzyıldan itibaren, Akyarlar bir balıkçı köyü olarak gelişmeye devam etmiştir. Osmanlı döneminde, Bodrum Yarımadası’ndaki köylerin çoğu gibi Akyarlar da sakin bir balıkçılık ve tarım yerleşimi olarak varlığını sürdürmüştür.

Bölgenin adı konusunda ileri sürülen teorilere gelecek olursak; denizinin berraklığından dolayı bölgenin ismi “Akyarlar” olarak anılmış olabilir. Buna karşın, bazı yerel anlatılarda ismin Rumca veya Karya dilinden geldiği de öne sürülmektedir.                                                                                    Bu konuda mesleki değerlendirmelerimi de dikkate alarak benim yaptığım yoruma gelecek olursak; bölgedeki kayaçlar volkanik kökenli oldukları için tıpkı Ihlara Vadisi’nde (Ürgüp, Göreme, Avanos, Zelve vb) olduğu gibi kazıldıklarında taze yüzeyleri beyaz renkli olarak ortaya çıkmaktadır. Bildiğiniz gibi Türkçemizde “yar” kelimesi çeşitli anlamlara geldiği gibi yüksek eğimli yer, sarp anlamına da gelmektedir. Yaptığım bu değerlendirmelerden sonra bölgenin ismi beyaz renkli kayaçları ve eğimli arazi yapısı nedeniyle Akyarlar olarak anılmış olabilir. Nitekim, bölgede bulunan Akyarlar Yanardağı, Türkiye’nin en küçük yanardağlarından biri olarak bilinmekte ve şu anda uykuda (sönmüş değil, aktif olmayan) bir volkan olarak değerlendirilmektedir. 172 metre yüksekliğe sahip bu volkan, Güney Ege Volkanik Yayı’nın bir parçasıdır. Lav domu türünde olan bu yanardağın en son ne zaman aktif olduğu kesin olarak bilinmemekle birlikte, yaklaşık 2-3 milyon yıl önce patladığı değerlendirilmektedir. Bölgede 2017 yılında, 27-28 Temmuz tarihleri arasında 2-3 büyüklüğünde 48 deprem kaydedilmiş, bu durum bazı teorisyenler tarafından volkanın yeniden aktif hale gelebileceği şeklinde yorumlanmıştır.