Bugün, modern tıpta mide bulantısını önlemek amaçlı yapılmış klinik araştırmalarda, çözüm yollarından biri olarak lanse edilmiş bir bitkiden bahsedeceğiz.
Zencefil (zingiber officinale roscoe), çoğunlukla Hindistan, Çin, Nijerya, Sierra Leone, Endonezya, Bangladeş gibi ülkelerden gelen ve dünyanın çeşitli yerlerinde yetiştirilen zencefilgiller (zingiberaceace) ailesinden olan, baharat olarak da anılan yumru köklü sarımtırak bir bitkidir. Uzakdoğu toplumlarında milattan önceki zamanlardan beri kullanılır. İki bin yıldan uzun bir süre önce Hindistan'dan Roma İmparatorluğu'na ihraç edildi ve burada özellikle tıbbi özellikleri nedeniyle değer gördü. Ayurvedik, Hint ve Çin tıbbında; soğuk algınlığını, sindirim şikâyetlerini, mide bulantısını önlemek ve dolaşımı arttırmak için bitkisel ilaç olarak binlerce yıldır kullanılmış ve Roma, Yunan ve Osmanlı tıp tarihi kayıtlarında tıbbi bir bitki olarak kullanıldığı gösterilmiştir. Zencefil, Roma İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra bile Avrupa'da oldukça aranan bir ürün olmaya devam etti ve Arap tüccarlar yüzyıllar boyunca diğer baharatlarla birlikte zencefil ticaretini kontrol etti. On üçüncü ve on dördüncü yüzyıllarda, bir kilo zencefilin değeri bir koyunun fiyatına eşitti. Halen dünyada hem baharat, hem de tedavi edici olarak en yaygın tüketilen bitkidir. Yapısındaki %1-4 oranındaki yağlar, tadını, kokusunu ve tıbbi faydalarını sağlayan kısımdır. Diğer önemli maddeler gingerol, cineol ve shogaol’dür.
Zencefil, binlerce yıldır soğuk algınlığı, mide bulantısı, artrit, migren ve hipertansiyon gibi çok sayıda rahatsızlığın tedavisinde kullanılmaktadır. Son birkaç yılda "doğal" veya alternatif ilaçların kullanımı belirgin şekilde arttı. Bununla birlikte zencefile veya çeşitli bileşenlerine geçerli koruyucu veya tedavi edici ajanlar olarak olan ilgi önemli ölçüde artmış ve zencefilin farmakolojik ve fizyolojik etkilerinin doğrulanmasına odaklanan bilimsel çalışmalar da çoğalmıştır.
Günümüzde kemoterapi kaynaklı, ameliyat sonrası ve hamilelikteki bulantı ve kusmayı önlemede, soğuk algınlığı tedavisinde, eklem hastalığı ve astım tedavisinde, kolon ve prostat kanseri riskini azaltmada, dismenore, diyabet ve yağ metabolizması üzerine etkisinin olduğu, vücut kompozisyonunu ve egzersiz performansını arttırdığını gösteren birçok çalışma vardır. İçerdiği biyoaktif bileşenleri ve kimyasal yapısı incelendiğinde yapısında bulunan uçucu ve uçucu olmayan yağ asitleri gibi iki önemli fitokimyasal etkenler zencefilin etkilerini ortaya koymaktadır.
Tıbbi kullanım alanları araç tutması, baş dönmesi ve bulantıdır. Ayrıca romatizmal ağrıları geçirir, ülseratif kolite, adet bozukluklarına, baş ağrısı ve soğuk algınlığı-gribe iyi gelir. Hazımsızlık, gaz gibi sindirim sistemi rahatsızlıkları için de kullanılabilir. Önemli bir etkisi de kan pıhtılaşmasına neden olan maddeleri inaktive etmesidir. Bu özellikten kalp krizini ve felçleri önlemede faydalanılabilir. Zencefilin soğuk algınlığı ve gripteki etkileri laboratuvar çalışmalarıyla kanıtlanmıştır. Vücudun aşırı üreterek eklem hasarına yol açtığı maddelerin üretimini azaltır. Eklemlerin zencefil yağı ile ovulması ağrılara iyi gelir. Çiğ zencefilin yapısındaki kimyasal bir madde çok düşük konsantrasyonlarda bile virüslere karşı öldürücü bir etki yapar. Parazitleri yok eden bir başka madde de içinde vardır. İki kaşık kadar rendelenmiş zencefil sıcak suda demlenerek günde 2-3 fincan kadar içilebilir. Bulantı ve kusma vakaları en yaygın kullanım alanlarından biridir. Hamilelerdeki bulantılarda, araç tutmasının önlenmesinde etkindir. Kemoterapi hastalarının bulantılarında Avrupa’da yaygın kullanımı vardır. Aşırı kullanımlarda midede yanma yapabilir. Bunun dışında kullanımı oldukça güvenlidir. Yalnız safra taşı olanlar ve kan sulandırıcı ilaç kullananların zencefil tüketirken dikkatli olması gerekir.
Zencefil, hem lezzet hem de potansiyel sağlık faydaları ile günlük yaşamda kolayca yer bulabilecek çok yönlü bir üründür. Kendinizi biraz şımartmak isterseniz, taze bir dilim zencefili çayınıza eklemek ya da yemeklerinize rendelemek iyi bir başlangıç olabilir. Yani zencefil sadece hoş kokulu bir mutfak baharatı değil, aynı zamanda giderek artan bilimsel destekli doğal bir çaredir. Çoğu insan için zencefili yemek veya çay olarak tüketmek, onun tedavi edici potansiyelinden yararlanmanın güvenli ve etkili bir yoludur. Zencefili taze olarak rende veya ince kıyım şeklinde çorba, sos ve çaylarınızda; toz halinde ise baharat karışımları, kek ve kurabiyelerinizde kullanabilirsiniz. Ayrıca zencefil kökünden turşu yapabilir; şurup şekline getirerek tatlılarınızda kullanabilirsiniz. Eğer bu mucize bitkiyi takviye olarak almayı düşünüyorsanız, özellikle tıbbi bir rahatsızlığınız varsa veya ilaç kullanıyorsanız, öncelikle doktorunuzla veya eczacınızla görüşmeniz en iyisidir.