Bursa, tarihi zenginlikleri ve kültürel mirasıyla Türkiye'nin önemli şehirlerinden biridir. Bu şehir, Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti olması ve bir çok tarihi eseri bünyesinde barındırmasıyla bilinir. Bu eserler arasında, ticaretin ve kültürel alışverişin merkezi olan hanlar büyük bir öneme sahiptir. Bursa'nın ünlü hanları, geçmişten günümüze kadar uzanan köklü tarihleriyle hem yerli halkın hem de ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir. Bu hanlar, Osmanlı döneminin ticaret ve kültürel hayatını yansıtan önemli yapıtlardır. Hem tarihi dokularıyla hem de içinde barındırdıkları çeşitli dükkanlar ve işletmelerle Bursa'nın ticari ve kültürel canlılığına katkı sağlamaktadır.
Koza Han, Bursa'nın tarihi Hanlar Bölgesi'nde, Osmanlı mimarisinin güzel örneklerinden biridir. II. Bayezid döneminde inşa edilen bu han, mimar Abdül ula bin Pulat Şah'a İstanbul'daki eserlerine vakıf olarak yaptırılmıştır. Ulu Cami ile Orhan Camii arasında konumlanan Koza Han, Osmanlı dönemi han ve kervansaray mimarisini özellikle ortasındaki mescidiyle sürdürmüş ve bütünlüğünü korumuştur. Hanın anıtsal giriş kapısı ve avlusunda bulunan altı şadırvanlı köşk mescit, Bursa'nın sembollerinden biri olarak kabul edilir.
Geçmişte farklı adlarla anılan Koza Han, özellikle ipek kozası ticaretinin yapıldığı bir merkez olması nedeniyle günümüzde bu adla anılır. Buraya gelen ipek tüccarları, ticaret ve konaklama ihtiyaçlarını karşılamak için hanın altlı üstlü iki odasını kullanmışlardır. Üst katta ticari işlerini yürüten tüccarlar, alt katta ise ticaret mallarını depolamışlardır. Bu yapısal düzenleme, Koza Han'ın işlevselliğini ve ticari önemini vurgular.
Günümüzde Koza Han, hala ticari işlevini sürdürmektedir. Bursa'nın tarihini ve ticaret geçmişini yansıtan bu han, ziyaretçilere hem tarihi bir atmosfer sunar hem de çeşitli ticari faaliyetlere ev sahipliği yapar. İpek ve diğer ticari ürünlerin alınıp satıldığı Koza Han, Bursa'nın kültürel ve ticari dokusunun önemli bir parçası olarak varlığını sürdürmektedir.
Pirinç Han, Bursa'nın tarihi Hanlar Bölgesi'nde, Cumhuriyet Caddesi üzerinde bulunan önemli bir yapıdır. Sultan II. Bayezid tarafından 1490-1508 yılları arasında yaptırılan han, Osmanlı döneminde ticaretin merkezi haline gelmiştir.
Pirinç Han, mimari açıdan da dikkat çekicidir. Hem taş hem de tuğla malzeme kullanılarak inşa edilmiştir. Avlu kemerleri ve ayakları kesme taştan yapılmışken, kemerler, kubbeler ve tonozlar tuğladan oluşur. Hanın giriş cephesinde ise kesme taş ve üç sıra tuğla bir arada kullanılmıştır. Büyük bir kare avlu etrafında alt katta 38, üst katta 48 oda bulunmaktadır. Develikli ve ahırlıklı olan han, zamanla çeşitli ek yapılarla genişletilmiş ve ticari işlevini sürdürmüştür.
Tarih boyunca, Pirinç Han özellikle yabancı tüccarların uğrak noktalarından biri olmuştur. Venedikli, Rusyalı ve Frenk tacirlerinin bulunduğu belgelerde geçen han, özellikle kürk ve ipek ticaretiyle ünlüdür. 16. yüzyıl ortalarından itibaren han, ipek tüccarlarının toplandığı bir merkez haline gelmiştir.
Pirinç Han'ın tarihindeki önemli bir dönüm noktası ise 1855 Bursa depremi olmuştur. Bu depremde batı ve kuzey revakları ile dükkânları tamamen yıkılan han, restore edilerek kullanılmış bölümleri faaliyete geçirilmiştir. Hanın avlusunda ve içinde çeşitli ek yapılar yapılmıştır.
Günümüzde Pirinç Han, tarihi dokusunu koruyarak alışveriş merkezi olarak hizmet vermektedir. Restorasyon sürecinde bazı değişiklikler yapılmış olsa da, hanın tarihi ve kültürel önemi her zaman ön planda tutulmuştur. Alt katında kafeler, üst katta ise çeşitli dükkânlar ve ofisler bulunmaktadır, böylece tarihi bir yapı modern işlevlerle buluşmuş ve şehrin ticaret hayatına katkı sağlamaktadır.
İpek Han, Bursa'nın tarihi Hanlar Bölgesi'nde, Yeşil Külliye'ye gelir sağlamak amacıyla Osmanlı Sultanı I. Mehmed tarafından 15. yüzyılda yaptırılmış önemli bir yapıdır. Bu iki katlı han, özellikle ipek tüccarları ve iplikçiler için tasarlanmış olup, Bursa'nın en büyük hanlarından biridir. Konumu itibariyle Bursa Ulu Camii ile Pirinç Han arasında yer alırken, günümüzde ise manifaturacılar, gelinlik ve abiye giyim dikim evleri tarafından kullanılmaktadır.
İpek Han'ın tarihi ve kültürel önemi, 2014 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne giren "Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu" Dünya Miras Alanı'nın bileşenlerinden biri olarak kabul edilmiştir. Bu durum, hanın Yeşil Külliye'nin bir parçası olarak öne çıkmasını sağlamıştır, böylece Bursa'nın zengin tarihini ve kültürel mirasını koruma altına almıştır.
Emir Han, Bursa'nın fethinden sonra Orhan Bey tarafından yaptırılmış bir han olup, Ulu Camii'nin kuzeydoğusunda konumlanmıştır. Başlangıçta Bezzaziye Hanı olarak bilinen bu han, zamanla çeşitli isimlerle anılmış ve sonunda Emir Bey Hanı olarak adlandırılmıştır. Tarihi süreçte yangınlar ve depremlerle zarar gören han, 1958 yangını sonrasında restore edilmiştir.
Han, kesme taş ve tuğla malzemeler kullanılarak inşa edilmiş iki katlı bir yapıdır. Odalarının önü revaklı olan hanın alt katları genellikle eşya depoları olarak kullanılmıştır. Üst katlardaki odalar ise pencereli ve ocaklıdır. Toplamda 73 odası bulunan Emir Han, Bursa'nın ticaret ve kültürel yaşamına önemli bir katkı sağlamıştır. Bugün han, tarihi dokusunu koruyarak ziyaretçilere tarihi bir atmosfer sunmaktadır.
Bursa'nın tarihi Hanlar Bölgesi, zengin ticari geçmişi ve kültürel dokusuyla dikkat çeken önemli bir yerdir. Emir Han gibi tarihi yapılar, şehrin geçmişine ışık tutarken günümüzde turistlerin ve yerel halkın ilgisini çekmektedir. Bursa'nın tarihini keşfetmek isteyenler için Hanlar Bölgesi, unutulmaz bir deneyim sunar. Aynı zamanda Bursa'nın modern yaşamında da yer alan hizmetler arasında ise Bursa araç kiralama gibi olanaklar, şehri keşfetmek isteyenlere kolaylık sağlar. Böylece tarihi ve modern Bursa'yı aynı ziyarette deneyimlemek mümkün olur.
