Çaydeğirmeni’nde yapılan Çayaltı HES su tutmaya başlayınca, eksik imalat nedeniyle etrafındaki tarım alanları sular içinde kaldı. Zarar çok büyük.
 
HANİ KİMSE ZARAR GÖRMEYECEKTİ?
 
 
Reis Enerji tarafından, Devrek’in Çaydeğirmeni beldesinde yapımı devam eden Çayaltı Hidroelektrik Santrali, su tutmaya başlayınca etrafındaki yollar bozuldu, tarım alanları sular altında kaldı. Su altında kalanlar arasında, devletin, bölgede tarımın gelişmesi için hibe verdiği araziler de var. Aydın Öçal isimli bir vatandaş, Halkın Sesi’ne yaptığı açıklamada, 1 milyon 400 bin liralık yatırımla, 100 dönüm arazide yaptığı elma bahçesinde, 100 tondan fazla ürününtoplanamadığı için telef olduğunu söyledi. Öçal, ırmak boyunun sedde içine alınması sırasında, geçirimsizbir tabaka oluşturmak için gerekli çimento enjeksiyonunun (jet grout) yapılmadığı için zararın oluştuğunu iddia etti.
 
HER YERE BAŞVURMUŞ, KİMSE DİNLEMEMİŞ
Öçal, “2004 yılında, bana bu alan tahsis edildi. Fidan alımı, su drenajı, basınçlı sulama sistemi gibi maliyetlerin önemli bölümünü de hibe edildi. ‘İyi tarım uygulamaları’ sertifikasına sahip bu işletmede, ilin tarımsal kapasitesini geliştirmek için örnek uygulamalar yapılması amaçlanıyordu. 1 milyon 400 bin liralık yatırım yaparak çalışmalara başladım. Fidanlar büyüyüp ürün vermeye başlayacağı sırada, burada, yine devlet destekli bir HES projesi geliştirildi. Projenin zararları konusunda her türlü başvuruyu yaptım. Ancak kimse itirazlarımı dikkate almadı ve yapımında son aşamaya gelindi. Su tutulmaya başlanmasıyla birlikte de çevredeki kimi tarım alanlarıyla birlikte, benim arazim de su içinde kaldı. Yollar bozuldu, ürün toplanamaz hale geldi” dedi.
 
ANCAK TÜRKİYE’DE OLUR
Yapımcı şirketin taahhütlerini yerine getirmediğini de iddia eden Öçal, “Projeye göre, sedde çalışmaları sırasında, jet grout dediğimiz çimento enjeksiyonu ile geçirimsiz bir tabaka oluşturularak, gevşek bir formasyona sahip arazilerin, sudan korunması sağlanacaktı. Yazılı taahhütleri olmasına karşın, pek çok noktada bu uygulama yapılmadı. Sular yükselince toprak suyu emdi ve bütün arazimiz su içinde kaldı. Suyun bu şekilde yayılması, toprağın PH değerinin yükselerek tuzlanmasına, dolayısıyla kalitesinin düşmesine de neden oluyor. Bu da yaptığımız yatırımın sıfıra çıkması anlamına geliyor.Ancak Türkiye’de görülebilecek bir olay yaşanıyor, devlet,  hibe vererek oluşturduğu bir tarımsal işletmenin, yine büyük destek vererek kurdurduğu HES tarafından yok edilmesine seyirci kalıyor” dedi.
 
BU KEZ ARAZİMİ ELİMDEN ALMAK İSTİYORLAR
DSİ’nin barajın rezervuar alanı çevresinde uygulamanın yapılmadığını tespit etmesi üzerine, şirkete ihtar çektiğini de dile getiren Öçal, “Bu ihtar üzerine barajın suyu boşaltılarak, çevresindeki çalışmalar yeniden başlatıldı. Şirket, bu kez, arazimin büyük bölümünü baraj alanı içine dahil etmek için Kaymakamlığa başvurdu. Niyetleri burayı kamulaştırıp, enjeksiyon maliyetinden kurtulmak. İnsanın aklı almıyor. Bu ülkede Toprak Kanunu var. Birinci sınıf tarım alanı olan arazide, bu kanuna göre, böyle bir işlemin yapılabilmesi mümkün değil. Yasalar nezdinde suç olan fiili bile işlemeye kalktılar. Biz de her türlü yasal ve idari girişimde bulunarak hakkımızı arayacağız. Şunu öğrendim ki, bu ülke kalkınsın diye uğraşmak, başa bela almaktan başka bir şey değil. Bana o dönemde her türlü desteği vereceğini söyleyip sırtımı sıvalayan bürokratlardan, bugün, yanıma uğrayıp ne halde olduğumu soran bir kişi bile yok” dedi.
 
İŞÇİ MAAŞLARINI BİLE ÖDEMEDİLER
Reis Enerji tarafından yapımı üstlenilen HES projesine, köylülerle çevre örgütleri büyük tepki göstermiş, Çaydeğirmeni’nde pek çok protesto gösterisi yapılmıştı. HES’i topluma iyi göstermek için bir dönem gazete bile çıkaran şirket, Çaydeğirmeni Belediye Başkanı Satılmış Gebeş’le birlikte yürüttüğü kampanyada, HES’in hiçbir zararı olmayacağını, aksine istihdam yaratarak yöreye katkı sunacağını iddia etmiş, sandallarla gezilip balık tutulacağı vaadiyle halktan destek istemişti.Aradan geçen zaman içinde, bunların hiçbir gerçekleşmezken kimi tarım alanları ve yollar tahrip oldu. Öte yandan, HES’in yapımında çalışan ve zaman zaman köylüler ve çevrecilerle karşı karşıya getirilen işçilerin maaşlarıyla kıdem tazminatlarını alamadıkları da ortaya çıktı. Reis Enerji maaş krizinin yaşanmasından taşeron firma Bayındır İnşaat’ın suçlu olduğunu iddia ederken, HES’i hararetle savunan Başkan Gebeş’in kamuoyuna hiçbir açıklama yapmaması dikkatlerden kaçmadı. (Umut ERSES – Ahmet ÖZTÜRK)